अहमदाबादमध्ये झालेल्या एअर इंडिया विमान अपघाताचा प्राथमिक तपास अहवाल प्रसिद्ध झाला आहे. या अहवालात एअरक्राफ्ट अॅक्सिडेंट इन्व्हेस्टिगेशन ब्युरो ऑफ इंडिया (AAIB) ने केलेले खुलासे धक्कादायक आहेत. अहवालात म्हटले आहे की एअर इंडियाचे विमान उड्डाणानंतर अवघ्या 38 सेकंदातच कोसळले. या अपघातात २४१ प्रवाशांसह एकूण २६० जणांचा मृत्यू झाला. अहवालातील सर्वात धक्कादायक गोष्ट म्हणजे विमानाच्या दोन्ही इंजिनांचे इंधन नियंत्रण स्विच आपोआप ‘RUN’ वरून ‘CUT OFF’ मोडमध्ये गेले. हे विमान अपघाताचे संभाव्य कारण मानले जात आहे.
अशा परिस्थितीत, अनेकांच्या मनात एक प्रश्न असतो की विमानात इंधन नियंत्रण स्विच म्हणजे काय? त्याचे कार्य काय आहे आणि ते ‘बंद’ झाल्याने संपूर्ण विमान कसे कोसळू शकते?
इंधन पुरवठा आपोआप थांबला का?
प्राथमिक तपास अहवालात असे म्हटले आहे की, टेकऑफ झाल्यानंतर लगेचच दोन्ही इंजिनचे इंधन नियंत्रण स्विच बंद झाले, ज्यामुळे इंजिनांना इंधन पुरवठा बंद झाला आणि ते बंद पडले. कॉकपिटमधील संभाषणात एका वैमानिकाने विचारले की स्विच का बंद केला आहे? दुसऱ्याने उत्तर दिले- ‘मी नाही केले.’ वैमानिकांमधील संभाषणावरून हे स्पष्ट होते की इंधन नियंत्रण स्विच मॅन्युअली बंद केले गेले नव्हते. अशा परिस्थितीत, या स्विचेसची भूमिका संशयाच्या भोवऱ्यात आहे.
इंधन नियंत्रण स्विचची भूमिका काय आहे?
विमानात बसवलेले हे स्विच इंजिनला इंधन पुरवठा नियंत्रित करतात. हे स्विच टेकऑफ आणि लँडिंग दरम्यान इंजिन सुरू करण्यासाठी किंवा बंद करण्यासाठी वापरले जातात. याशिवाय, हवेत इंजिन थांबवण्यासाठी किंवा सुरू करण्यासाठी देखील त्यांचा वापर केला जातो. जेव्हा हा स्विच ‘रन’ मोडमध्ये असतो तेव्हा इंजिनला इंधन पुरवठा मिळतो, तर CUT OFF मोडमध्ये इंधन पुरवठा थांबतो. जर हे स्विचेस हवेत बंद केले तर इंजिनांना होणारा इंधन पुरवठा अचानक बंद होईल, ज्यामुळे विमान खाली उतरू लागेल. एअर इंडियाच्या विमान अपघातातही असेच काहीतरी घडले असावे असे मानले जाते.
