चित्रपट स्टार रणबीर कपूर त्याच्या नवीन चित्रपट ‘रामायण’ मध्ये भगवान रामाच्या भूमिकेत दिसणार आहे. निर्मात्यांनी चित्रपटाची पहिली झलक दाखवली आहे, ज्यामध्ये रणबीर कपूर भगवान रामाच्या गेटअपमध्ये खूपच आकर्षक दिसत आहे.
तथापि, रामायणासारख्या धार्मिक ग्रंथावर बनवलेला हा पहिला चित्रपट नाही. रामायणावर अनेक टीव्ही मालिका आणि चित्रपट आधीच बनवले गेले आहेत. यापूर्वी प्रभासचा आदिपुरुष हा चित्रपटही रामायणाच्या थीमवर प्रदर्शित झाला होता, जो वाईटरित्या फ्लॉप झाला. याशिवाय, एसएस राजामौली महाभारतासारख्या धार्मिक ग्रंथांवर चित्रपट बनवण्याचा विचार करत आहेत.
अशा परिस्थितीत लोकांच्या मनात एक प्रश्न उद्भवतो की रामायण किंवा महाभारत सारख्या ग्रंथांवर बनवलेले चित्रपट देखील कॉपीराइटच्या अधीन आहेत का? यासंदर्भात देशात काय कायदा आहे?
धार्मिक विषयांवर बनवलेले चित्रपट
खरंतर, हा प्रश्नही रास्त आहे कारण गेल्या काही वर्षांत धार्मिक विषयांवर चित्रपट बनवण्याचा पूर आला आहे. आदिपुरुष, ओह माय गॉड २, कल्की, ब्रह्मास्त्र हे काही चित्रपट धार्मिक विषयांवर बनले आहेत. यापैकी काही चित्रपट पूर्णपणे धार्मिक ग्रंथांवर आधारित आहेत, तर काही चित्रपटांमध्ये पटकथेनुसार अनेक बदल करण्यात आले आहेत. रामायणाच्या बाबतीत, या धार्मिक ग्रंथावर आधीच अनेक टीव्ही मालिका आणि चित्रपट बनवले गेले आहेत.
धार्मिक ग्रंथांवर कॉपीराइट नाही का?
कॉपीराइट नियमांचे उल्लंघन रोखण्यासाठी देशात कॉपीराइट कायदा १९५७ लागू आहे. हा कायदा कला, साहित्य, संगीत, चित्रपट यासारख्या मूळ कलाकृतींच्या निर्मात्यांच्या हक्कांचे रक्षण करतो. या कायद्यानुसार कोणत्याही कामातील मजकूर मूळ निर्मात्याच्या परवानगीशिवाय वापरता येत नाही. तथापि, प्रश्न असा आहे की रामायण आणि
महाभारतासारखे धार्मिक ग्रंथ देखील कॉपीराइट कायद्याच्या कक्षेत येतात का? अशाच एका प्रकरणात, दिल्ली उच्च न्यायालयाने २०२३ मध्ये एक निकाल दिला होता, ज्यामध्ये असे म्हटले होते की भगवद्गीता, महाभारत किंवा रामायण यांसारख्या धार्मिक ग्रंथांवर कॉपीराइटचा दावा करता येणार नाही.
तथापि, त्याचे कोणतेही अर्थ लावणे, रूपांतर किंवा नाट्यमय काम कॉपीराइटच्या अधीन असेल आणि मूळ निर्मात्याला कॉपीराइट संरक्षणाचा अधिकार असेल. याचा अर्थ असा की धार्मिक ग्रंथांवर चित्रपट बनवता येतात, परंतु चित्रपटात पूर्वी केलेले कोणतेही रूपांतर किंवा बदल वापरले जाऊ नयेत याची खात्री करावी लागते.
