परिवहन मंत्रालयाने हायड्रोजन इंधनावर चालणाऱ्या कार आणि इतर वाहनांसाठी नवीन क्रमांक प्लेट सिरीज प्रस्तावित केली आहे. रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्रालयाने शुक्रवारी जाहीर केलेल्या ड्राफ्ट अधिसूचनेनुसार, हायड्रोजन इंधनावर चालणाऱ्या व्यावसायिक वाहनांसाठी नंबर प्लेटचा वरचा अर्धा भाग हिरव्या रंगाचा आणि खालचा अर्धा भाग निळ्या रंगाचा असेल, तर क्रमांक पिवळ्या रंगात असतील. खासगी वाहनांच्या बाबतीत, नंबर प्लेटचा वरचा अर्धा भाग हिरवा आणि खालचा अर्धा निळा असेल, तर अंक पांढऱ्या रंगाचे असतील. भाडे टॅक्सीच्या बाबतीत, नंबर प्लेटचा वरचा अर्धा भाग काळा आणि खालचा अर्धा निळा असेल, तर अंक पिवळ्या रंगात असतील.
हायड्रोजन इंधनावर चालणारी वाहने म्हणजे काय?
हायड्रोजन कार किंवा वाहने अशा प्रकारची वाहने आहेत जी इलेक्ट्रिक मोटर चालवण्यासाठी इंधन म्हणून हायड्रोजनचा वापर करतात. या वाहनांमध्ये ‘फ्युएल सेल’ नावाच्या यंत्रात हायड्रोजन आणि ऑक्सिजन यांचे संयोग करून वीज आणि पाणी तयार केले जाते. पारंपरिक इंधनावर चालणाऱ्या वाहनांच्या तुलनेत हायड्रोजन वाहनांचे अनेक फायदे आहेत, जसे की झिरो एमिशन (शून्य प्रदूषण), उच्च कार्यक्षमता आणि जास्त अंतर कापण्याची क्षमता. ही वाहने जीवाश्म इंधनावरची आपली अवलंबनता कमी करू शकतात आणि पर्यावरणीय हवेची गुणवत्ता सुधारू शकतात.
भारतातील हायड्रोजन कार्स
हायड्रोजन कार्स भारतासाठी नवीन नाहीत. खरंतर भारत हा 2000 च्या दशकाच्या सुरुवातीला हायड्रोजन इंधन वापरण्याच्या प्रयोगांची सुरुवात करणाऱ्या पहिल्या देशांपैकी एक आहे. इंडियन ऑइल कॉर्पोरेशन आणि महिंद्रा अँड महिंद्राने एकत्रितपणे हायड्रोजनवर चालणारी तिपहिया गाडी तयार केली होती. तेव्हापासून भारताने या क्षेत्रात काही प्रगती केली आहे, पण अजूनही अनेक अडचणी आणि संधी उपलब्ध आहेत. भारतामध्ये हायड्रोजन वाहनांसाठी सकारात्मक दृष्टिकोन आहे.
हायड्रोजन वाहनांचे मायलेज
हायड्रोजन इंधनावर चालणाऱ्या वाहनांची कार्यक्षमता सुमारे ५०% कमी असते. कारण हायड्रोजनच्या निर्मिती, साठवणूक आणि रूपांतरण प्रक्रियेत ऊर्जा कमी होते. सुरक्षा मानकांमध्ये प्रेशर रिलीफ वाल्व्ह, ब्रेक डिस्क आणि सेन्सर असतील, जे अधिक दाब आणि लीकिंग टाळतात. मायलेज अनेक गोष्टींवर अवलंबून असतो. ड्रायव्हिंग स्टाइल, वाहनाचा मॉडेल आणि रस्त्यांची स्थिती. तरीही, एका किलोग्रॅम हायड्रोजनवर सुमारे २५० किलोमीटर अंतराची अपेक्षा करता येते.
