नाणी गोळा करणे आणि जतन करणे ही अनेक लोकांची आवड आहे. तथापि, बऱ्याचदा तुम्ही तुमच्या आजी किंवा आजोबांसोबत जुनी नाणी पाहिली असतील, जी त्यांनी अनेक वर्षे सुरक्षितपणे ठेवली असतील. पण तुम्ही कधी विचार केला आहे का की ही नाणी कोणत्या धातूपासून बनलेली आहेत? आणि ते कसे आणि कुठे बनवली जातात. जर तुम्हालाही हे माहित नसेल तर आज या बातमीत आम्ही तुम्हाला त्याबद्दल संपूर्ण माहिती देणार आहोत.
नाणी कुठे बनवली जातात?
सर्वप्रथम हे जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे की नाणी कुठे बनवली जातात? नाणी भारतातील विविध ठिकाणी बनवली जातात. नाणी भारत सरकारच्या टांकसाळीत बनवली जातात, ज्या मुंबई, कोलकाता, हैदराबाद आणि नोएडा येथे आहेत. या टांकसाळींमध्ये विविध प्रकारच्या नाण्यांची निर्मिती केली जाते, ज्यात 10 रुपयाचे नाणे, 5 रुपयाचे नाणे आणि इतर नाणी समाविष्ट आहेत. नाण्यांवर लिहिलेले चिन्ह तुम्हाला ते कुठे बनवले गेले हे देखील सांगू शकतात. प्रत्येक नाण्यावर त्याचे तयार झालेले वर्ष लिहिलेले असते, जे ते ओळखण्यास मदत करते.
नाणे कुठे बनवले आहे ते कसे ओळखायचे?
नाण्यावर कोणत्या टांकसाळीत बनवले आहे, हे ओळखण्यासाठी त्यावर विशेष चिन्हे किंवा आकार असतात. नाण्यावर ठिपके असल्यास ते नोएडाच्या टांकसाळीत बनवले आहे, तर नाण्याच्या तळाशी हिऱ्याचा आकार असल्यास ते मुंबईत बनवले आहे. चांदणीच्या आकाराचे नाणे हैदराबादमध्ये बनवले जाते, तर कोणत्याही चिन्हाशिवाय नाणे कोलकाता टांकसाळीत बनवले आहे.कोलकातामध्ये बनवलेल्या नाण्यांवर कोणतेही विशेष चिन्ह नसते.
नाणे कसे बनवले जाते हे माहित आहे का?
वास्तविक भारत सरकार नाण्यांच्या निर्मितीमध्ये वेगवेगळ्या धातूंचा वापर करते, ज्यांची निवड मूल्ये आणि वैशिष्ट्यांच्या आधारे केली जाते. नाणी बनवण्यासाठी अनेक प्रकारच्या धातूंचा वापर केला जातो. सामान्यतः, नाण्यांमध्ये तांबे, निकेल, झिंक, आणि कधीकधी चांदी आणि सोने यांचाही वापर केला जातो. भारतीय नाण्यांमध्ये प्रामुख्याने तांबे, निकेल, आणि झिंक यांचा वापर केला जातो.
नाणे बनवण्याची प्रक्रिया अनेक टप्प्यांमध्ये विभागलेली असते. प्रथम, धातूचे योग्य मिश्रण तयार केले जाते. या मिश्रणाचे पातळ प्लेटमध्ये रूपांतर केले जाते. त्यानंतर, या प्लेटवर नाण्याच्या डिझाइनचे ठसे मारले जातात, ज्यामुळे नाणे तयार होते. नाणे बनवण्यासाठी वापरल्या जाणाऱ्या धातूचे योग्य मिश्रण तयार करणे आवश्यक असते. या मिश्रणात वेगवेगळ्या धातूंचे प्रमाण निश्चित केलेले असते. तयार केलेल्या मिश्रणाचे पातळ प्लेटमध्ये रूपांतर केले जाते. या प्लेटची जाडी आणि आकार नाण्याच्या आवश्यकतेनुसार ठरवले जाते.
(टीप : वरील सर्व माहिती उपलब्ध स्त्रोतावरून देण्यात आलेली आहे. याच्या तथ्यांबद्दल MP मराठी Breaking कोणताही दावा करीत नाही.)
