मुंबई – दर महिन्यात आपल्या पगारातून काही रक्कम कापली जाते. हे कापले गेलेले पैसे जातात तरी कुठे याचा कधी तुम्ही विचार केला आहे का? , हे पैसे आपलेच असतील तर आपल्या बँकेच्या खात्यात ते का दिसत नाहीत?, हे पैसे तुम्ही काढू शकता का?, तुम्ही नोकरी बदलली तर या पैशांचं काय होतं?. यासारख्या तुमच्या प्रश्नांची उत्तरं जाणून घेण्याचा प्रयत्न करुयात.
सीटीसी आणि इन हँड सॅलरी यात नेमका फरक काय असतो?
सीटीसी या शब्दाचा अर्थ आहे कॉस्ट टू कंपनी. म्हणजे एखादा कर्मचाऱ्यावर कंपनी किती पैसे खर्च करते, त्याची एकत्रित रक्कम म्हणजे सीटीसी. यात पगारासह, पीएफ, ग्रॅच्युअटी, बोनस, इन्शुरन्स यासारख्या सुविधांचा समावेश असतो.
जो पगार टॅक्स आणि इतर कपातींसह कर्मचाऱ्याच्या खात्यात जमा होतो त्याला इन हँड सॅलरी असं म्हणतात. भविष्यातील आर्थिक सुरक्षा करातून बचाव करण्याच्या उद्देशासाठी ही कपात करण्यात आलेली असते. यातील एक महत्त्वाचा भाग प्रोव्हिडंट फंड म्हणजेच पीएफ असतो.
पीएफ म्हणजे काय?
पीएफ म्हणजे निवृत्ती बचत रक्कम. सरकारनंही लोकरदार वर्गासाठी पीएफ योजना सुरु केलेली आहे. या योजनेंतर्गत कोणत्याही कर्मचाऱ्याच्या पगारातील १२ टक्के रक्कम प्रोव्हिडंट फंड अकाऊंटमध्ये जमा केली जाते. या रकमेइतकीच रक्कम कंपनीही कर्मचाऱ्याच्या पीएफ अकाऊंटमध्ये जमा करते. पीएफ खात्यात जमा झालेल्या रकमेवर दरवर्षी सरकार व्याज देते. सध्या हा व्याजर ८.२५ टक्के इतका आहे. कर्मचारी ही रक्कम निवृत्तीनंतर अथवा कोणत्याही महत्त्वाच्या कामांसाठी उदा. घर खरेदीसाठी, आजाराच्या इलाजासाठी किंवा मुलांच्या शिक्षणासाठी काढू शकतो.
पीएफ खातं कसं काम करतं ?
कर्मचारी भविष्य निधी संघटना म्हणजेच ईपीएफओच्या वतीनं देशातील सर्व कर्मचाऱ्यांची पीएफ खाती सांभाळली जातात. दर महिन्याला कर्मचाऱ्याच्या पगारातून कापण्यात येणारी पीएफची रक्कम ईपीएफओकडे जमा होते. ईपीएफओतर्फे सर्व कर्मचाऱ्यांच्या एकत्रित पीएफ रकमेची गुंतवणूक करण्यात येते. या गुंतवणुकीत कर्मचाऱ्यांना व्याज देण्यात येतं. खात्यात जमा झालेली व्याजाची रक्कम पीएफच्यारकमेत जमा होते आणित्या एकत्रित रकमेवर पुन्हा नवं व्याज मिळत राहतं.
यूएएन नंबर काय असतो आणि त्याचं महत्त्व काय?
UAN म्हणजे युनिव्हर्सल अकाऊंट नंबर. प्रत्येक कर्मचाऱ्याचा स्वतंत्र असा यूएएन अकाऊंट नंबर असतो. हा नंबर कर्मचाऱ्याच्या पीएफ अकाऊंटसी जोडलेला असतो आणि नोकरी बदलली तरी हा यूएएन नंबर कायम राहतो. नव्या कंपनीत नोकरी सुरु केल्यानंतर नव्या कंपनीच्या वतीनं कर्मचाऱ्याच्या यूएएन नंबरला पीएफ अकाऊंट लिंक करण्यात येतं. यूएएन नंबरच्या माध्यमातून पीएफ खात्यात किती पैसे आहेत, याची माहिती तुम्ही करुन घेऊ शकता. खात्याचं पासबुकही कर्मचारी डाऊनलोड करुन घेऊ शकतो. फंड ट्रान्सफर करु शकता. यातील क्लेमची संपूर्ण प्रक्रिया ऑनलाईन पूर्ण करता येते. यूएएन नंबरशी संबंधित सेवा ही डिजिटल आणि सोपी असते.
तुम्ही पीएफची रक्कम वाढवू शकता का?
कर्मचाऱ्याला पीएफची रक्कम वाढवण्याची इच्छा असेल तर तो ते करु शकतो. यासाठी व्हॉलेंटरी प्रोव्हिडंट फंडची सेवा उपलब्ध आहे. यात 12 टक्क्यांच्या अधिक रक्कम कर्मचारी त्याच्या पगारातून पीएफ म्हणून जमा करु शकतो. सामान्य पीएफला लागू असलेला व्याजदरच या व्हीपीएफला लागू असतो. व्हीपीएफमध्ये जमा केलेलेल्या रकमेवर इन्कम टॅक्समधून सूट देण्यात येते. यात अधिकतर बेसिक सॅलरी आणिडीए जमा करता येऊ शकतो.
