अनेकदा जेव्हा आपण एखाद्या गोष्टीला किंवा एखाद्याला स्पर्श करतो तेव्हा आपल्याला अचानक विजेचा धक्का जाणवतो. अनेकांना यामागील कारण माहित नाही. आश्चर्यकारक गोष्ट म्हणजे जेव्हा हा धक्का बसतो तेव्हा आपण कोणत्याही प्रकारच्या तारेला स्पर्श करत नसतो, तरीही असा प्रवाह जाणवतो. जेव्हा तुम्ही एखाद्या व्यक्तीला स्पर्श करता तेव्हाच नाही तर कधीकधी जेव्हा तुम्ही अचानक दरवाजा, खुर्ची किंवा इतर कशाला स्पर्श करता तेव्हा तुम्हाला विजेचा धक्का जाणवतो. पण जेव्हा तुम्ही त्याच वस्तूला पुन्हा स्पर्श करता तेव्हा तुम्हाला धक्का जाणवत नाही. हे तुमच्यासोबत नक्कीच कधी ना कधी घडलं असेल? पण असं घडण्यामागे नेमकं कारण काय आहे? यामागे एक वैज्ञानिक कारण लपलेलं आहे. असं का होतं हे जाणून घ्या…
अचानक विजेचा धक्का का बसतो?
विजेच्या धक्क्यामागे विज्ञान आहे. खरं तर, तुम्हाला हे देखील माहित असेल की आपल्या सभोवतालच्या सर्व गोष्टी अणूंनी बनलेल्या आहेत. अणू अत्यंत लहान असतात आणि ते फक्त सूक्ष्मदर्शकानेच पाहता येतात. अणू हे तीन कणांपासून बनलेले असतात, ज्यात इलेक्ट्रॉन, प्रोटॉन आणि न्यूट्रॉन यांचा समावेश असतो. या तिन्ही कणांचे स्वतःचे चार्ज आहेत एक पॉझिटिव्ह आहे, काही नकारात्मक असतात तर काही तटस्थ असतात. इलेक्ट्रॉनचा चार्ज ऋण असतो, प्रोटॉनचा चार्ज धन असतो आणि न्यूट्रॉनचा चार्ज तटस्थ असतो. जेव्हा आपल्या शरीरात अणूंची संख्या म्हणजेच प्रोटॉन आणि इलेक्ट्रॉन समान असतात आणि इलेक्ट्रॉन तटस्थ राहतो, तेव्हा आपल्याला कोणत्याही प्रकारचा प्रवाह जाणवत नाही. पण जर या तिघांचे संतुलन बिघडले तर हे विजेचा धक्का बसण्याचे कारण बनू शकते. खरं तर, यामागील मुख्य कारण म्हणजे प्रोटॉन आणि इलेक्ट्रॉनचे असंतुलन.
ज्यामुळे इलेक्ट्रॉन उत्तेजित होतात. सामान्यतः अणूमध्ये इलेक्ट्रॉनची संख्या संतुलित असते, परंतु जर कोणत्याही वस्तू किंवा व्यक्तीमध्ये इलेक्ट्रॉनची संख्या वाढली तर, त्यामुळे त्यातील ऋण शुल्क वाढते. जेव्हा हे ऋण चार्ज दुसऱ्या व्यक्तीच्या सकारात्मक इलेक्ट्रॉनकडे आकर्षित होते, तेव्हा स्पर्श केल्यावर धक्का जाणवतो. हे इलेक्ट्रॉनच्या उच्च गती हस्तांतरणामुळे घडते. त्याचप्रमाणे, हवामानाचाही त्यावर परिणाम होतो. तुम्ही खूप वेळ एकाच स्थितीत राहता तेव्हा बहुतेकदा असं घडतं. त्यामुळे शरीरातील इलेक्ट्रॉन्स गडबडतात. या काळात अचानक एखाद्याला स्पर्श करताच मज्जातंतूंमधील मायलिन आवरण सक्रिय होतात. त्यामुळे विजेचा धक्का जाणवतो.
हवामान देखील जबाबदार आहे का?
हिवाळ्यात किंवा आपल्या सभोवतालचे हवामान कोरडे असताना इलेक्ट्रिक चार्ज सर्वात जास्त तयार होतात. हवा कोरडी होते आणि आपल्या त्वचेच्या पृष्ठभागावर इलेक्ट्रॉन सहज निर्माण होतात. उन्हाळ्यात, हवेतील आर्द्रता नकारात्मक चार्ज असलेले इलेक्ट्रॉनला नष्ट करते आणि आपल्याल क्वचितच विद्युत चार्ज जाणवतो.
(टीप : वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे. याच्या तथ्यांबद्दल MP मराठी Breaking कोणताही दावा करीत नाही.)
